HẠNH NHẪN NHỤC của tôn giả Xá Lợi Phất
Mặc
dù cả bảy anh em Tôn giả đều xuất gia theo Phật, bà mẹ của Tôn giả vẫn
giữ đạo Bà la môn, và có thái độ thù nghịch đối với Phật giáo và tất cả
những người xuất gia. Bà thù hận Sa môn Gotama đã cướp hết đàn con của
bà. Vào một năm gặp thời đói kém, tôn giả Xá Lợi Phất đưa 500 trăm vị tỳ
kheo đến khất thực tại nhà bà Sàrì. Bà vừa bày thức ăn vừa lầm bầm
nguyền rủa. Ðể thực phẩm vào bát Tôn giả, bà mắng:
-
Ngu đi là ngu! Nhà cao cửa lớn, ruộng vườn thẳng cánh cò bay thì không
chịu ở, lại bỏ mà đi đầu đường xó chợ, ngủ bụi ngủ bờ, ăn cơm thừa canh
vụn của người ta.
Tôn
giả vẫn im lặng cùng chúng tăng thọ thực, ăn xong, ngài im lặng trở về
tinh xá. Ðại Ðức La Hầu La nhỏ nhất trong tăng đoàn thóc mách thuật lại
cho Phật nghe mọi sự đã được chứng kiến tại nhà bà thí chủ nọ. Phật nhân
đấy thốt lời kệ sau đây, được ghi trong Kinh Pháp cú, phẩm Bà la môn:
Ðầy đủ đức hạnh không nóng giận,
giới thanh tịnh không dục nhiễm,
ngang thân này là cuối cùng,
không còn thọ thân sau
Ấy gọi là Bà la môn
(danh từ Bà la môn ở đây chỉ người cao thượng).
Hạnh
nhẫn nhục của Tôn giả được Phật và những vị đồng phạm hạnh không ngớt
tán dương. Một hôm, một nhóm người đang đề cấp về các đức tính của Tôn
giả.
- Trưởng lão Xá Lợi Phất của chúng ta có hạnh nhẫn nhục chẳng ai bì. Ngài chẳng tức giận ai bao giờ.
Khi nghe thế, một người Bà la môn lên tiếng:
- Vô lý! Ai mà khỏi có lúc tức giận. Ðấy là vì không ai khiêu khích ông ta thôi.
Mọi người phản đối:
- Không phải vậy đâu, cư sĩ.
Người Bà la môn kia nói:
- Ðể tôi có cách chọc ông ta tức giận cho coi.
Người
ta đồng ý chờ xem. Ngờ đâu, người Bà la môn ấy chực khi Tôn giả vào
thành Xá vệ khất thực, chạy theo đập một đập như búa bổ vào lưng Tôn
giả. Tôn giả vẫn thản nhiên không quay lui, chỉ lên tiếng hỏi khẽ "Cái
gì thế?" và tiếp tục bước. Người kia sanh tâm hối hận, đến trước tôn giả
sụp lạy xin sám hối. Tôn giả hoan hỉ tha thứ ngay. Người kia bạch:
-
Bạch tôn giả, nếu Ngài đã tha thứ cho con, xin thỉnh Ngài về nhà con
thọ thực, từ hôm nay trở đi, xin Ngài cho con được cúng dường Ngài
thường xuyên.
Nói
xong y đỡ lấy bình bát trên tay Tôn giả và đưa Ngài về nhà. Nhưng có
một bọn người đã vây quanh lấy người Bà la môn ấy, sẵn gậy gộc cầm tay,
và bạch Tôn giả:
- Bạch Ngài, xin Ngài giao tên ác ôn đó cho bọn con sửa trị nó một mẻ.
- Tại sao?
- Bạch, nó đánh Tôn giả! Chúng con phải bửa đầu nó ra!
- Kẻ ấy đánh các ông, hay đánh ta?
- Bạch, đánh Tôn giả.
- Vậy thì y cũng đã xin lỗi ta rồi. Các ông hãy đi đi!
Vào
một dịp, Phật ngự tại Kỳ viên tịnh xá, Tôn giả bị một tỳ kheo vu khống,
vì vị này phẫn nộ bất mãn. Khi các tỳ kheo đến từ giã sau mùa an cư,
Tôn giả luôn luôn gọi tên thân mật từng vị tỳ kheo, nhưng vị này lại
không được tôn giả nhắc đến tên, do nhân duyên ấy, vị này nổi lên phẫn
nộ bất mãn, nghĩ rằng: "Tôn giả đã không thăm hỏi ta như những người
khác". Ðang lúc tức giận, Tôn giả đi ngang lại đụng chéo y vào người ông
một cái, làm cho ông càng thêm tức, đến kiến với Phật:
-
Bạch Thế tôn, Tôn giả Xá Lợi Phất luôn luôn nghĩ mình là đệ tử số một
của Ðấng Ðạo sư, đã đánh con một cái tát gần điếc cả lỗ tai, thế mà
không thèm nói gì, đã bỏ đi một nước.
Ðức
Phật cho gọi tôn giả Xá Lợi Phất. Thay vì phủ nhận sự vu cáo, Tôn giả
đã ở giữa hội chúng thuyết một bài pháp hùng hồn xác chứng Ngài đã vĩnh
viễn thoát ly sân hận, có sức chịu đựng những mạ lỵ phỉ báng như đất
nhận đồ phế thải. Vị tỳ kheo ngập tràn hối hận, xin Ngài tha thứ tội
lỗi. Trước đức Ðạo sư, Tôn giả thốt lên những lời đầy khiêm cung:
- Bạch Thế tôn, con tha lỗi vị đại đức, và con xin vị ấy tha lỗi cho con, nếu con có làm gì phật lòng vị ấy.
Ðức Phật bảo chúng đệ tử đang vây quanh Ngài:
-
Này các tỳ kheo, Xá Lợi Phất và những người đã chứng đắc như ông không
bao giờ ôm lòng hận thù ai. Tâm ông lớn như đại địa, vững như trụ đồng,
và an tịnh như mặt nước ao thu.
LÒNG NHỚ ƠN
Trước
khi xuất gia, Tôn giả nhờ trưởng lão Assaji mà ngộ đạo lý duyên sinh và
tìm đến đức Phật để tham học. Tôn giả nhớ ơn ấy suốt đời. Khi cùng ở
một tinh xá. Ngài luôn luôn đảnh lễ Assaji sau khi đãnh lễ đức Ðạo sư,
và khi Assaji ở chùa khác, Tôn giả thường hướng về ngôi chùa ấy mà đảnh
lễ sau khi đảnh lễ Phật.
Khi
Phật ở Xá vệ trong Kỳ viên tịnh xá có một người Bà la môn nghèo khổ làm
vườn, quét dọn để kiếm ăn. Phật quán thấy ông ta có thể đắc quả, nên
hỏi trong đại chúng có ai nhớ đã chịu ơn người Bà la môn kia lần nào
không. Ngài Xá Lợi Phất thưa rằng, có lần Ngài khất thực trong thành
Vương xá, người Bà La môn kia đã sớt cho Ngài một muỗng đồ ăn của y đã
xin được. Phật bảo: - Vậy ông hãy độ y xuất gia. Dưới sự hướng dẫn của
tôn giả, chẳng bao lâu người ấy đắc quả A La Hán.
.jpg)